مشاهیر ایرانی که خودکشی کردند از هدایت تا پوراحمد

اعلام خبر خودکشی و فوت کیومرث پوراحمد، کارگردان مشهور ایرانی باعث شوکه شدن بسیاری از هنرمندان، رسانه ها و مردم عادی شد.

با این حال، نباید گمان داشت که پوراحمد تنها هنرمند یا فرد مشهور ایرانی بوده که با خودکشی به عمر خود پایان داده است.

در تاریخ ایران، به خصوص عصر معاصر، ایرانیان بسیاری بودند که خودکشی کرده اند. برخی از این خودکشی ها تا ماه ها مورد بحث بوده و نقل محافل و گروه های سیاسی و اجتماعی بوده اند.

به همین مناسبت، قصد داریم در این گزارش مروری بر مهم ترین مشاهیر ایرانی که با خودکشی به عمر خود پایان داده اند داشته باشیم.

غلامرضا تختی

شاید پربحث ترین و مهم ترین خودکشی یک ایرانی به ماجرای خودکشی غلامرضا تختی، قهرمان کشتی و پهلوان ایران زمین در سال ۱۳۴۶ بازگردد.

تختی بعد از مشکلات خانوادگی و سیاسی که بر اثر فشار حکومت پهلوی داشت، با مشکلاتی روبه رو شد و نهایتا در اتاقش در هتل آتلانتیک تهران، به حیات خود پایان داد. مرگ و خودکشی تختی تا سال ها مورد بحث بود. بسیاری مرگ او را نه خودکشی بلکه قتل می‌دانستند.

جلال آل احمد از اولین افرادی بود که مرگ تختی را قتلی سازماندهی شده از سوی ساواک دانست. بعد از او، بسیاری از افراد دیگر شروع به انکار خودکشی و تقویت فرضیه قتل تختی کردند.

با این حال، نزدیکان تختی همگی اعلام کردند که او خودکشی کرده بود. به گفته پرویز عرب از دوستان تختی « {وی} قرص آسپرین و تریاک را با هم مخلوط کرده بود و پس از ریختن در لیوان آب، آن را خورده بود.

فجوری، رئیس پزشک قانونی وقت پس از معاینه تختی گفته بود بازوی راست تختی کبود بوده که دلیل آن هم این بود که او هنگام جان دادن با دندان بازوی خود را گاز گرفته بود.»

صادق هدایت

یکی دیگر از خودکشی های معروف و جنجالی مربوط به خودکشی صادق هدایت می شود.

نویسنده مشهور و اگزیستانسیالیست ایرانی در زندگی شخصی نیز همانند نوشته هایش تلخ و پوچ بود. او سال‌های پایانی عمر خود را در پاریس می‌گذراند و در غربت چنان به پوچی هستی و تلخکامی زندگی باور پیدا کرد که سرانجام در 19 فروردین 1330 با بازکردن شیر گاز اتاق خود به عمرش پایان داد.

هدایت نخستین نویسنده ایرانی محسوب می ‌شود که خودکشی کرده‌است. وی چند روز قبل از خودکشی بسیاری از داستان‌ های چاپ‌نشده‌ اش را نابود کرد. هدایت را در قبرستان پرلاشز پاریس به خاک سپردند.

غزاله علیزاده

علیزاده نویسنده مشهور ایرانی و خالق اثر مشهور «خانه ادریسی ها» در روز 21 اردیبهشت 1375 در روستای جواهرده رامسر خود را حلق آویز کرد و به عمر خود پایان داد.

علیزاده به بیماری سرطان مبتلا بود و پیش از این دو مرتبه دیگر نیز دست به انتحار خود زده بود که هر دو تلاش بی نتیجه بودند. او پیش از خودکشی در یادداشتی چنین نوشت: «آقای دکتر براهنی و آقای گلشیری و کوشان عزیز! رسیدگی به نوشته‌ های ناتمام خودم را به شما عزیزان واگذار می‌ کنم. ساعت یک و نیم است. خسته‌ ام. باید بروم. لطف کنید و نگذارید گم و گور شوند و در صورت امکان چاپشان کنید. نمی ‌گویم بسوزانید. از هیچ‌کس متنفر نیستم. برای دوست ‌داشتن نوشته‌ ام، نمی‌ خواهم، تنها و خسته‌ ام.  برای همین می‌ روم. دیگر حوصله ندارم. چقدر کلید در قفل بچرخانم و قدم بگذارم به خانه‌ ای تاریک. من غلام خانه‌ های روشنم. از خانم دانشور عزیز خداحافظی می ‌کنم. چقدر به همه و به من محبت کرده‌است. چقدر به او احترام می ‌گذارم. بانوی رمان، بانوی عطوفت و یک هنرمند راست و درست. با شفقت بسیار. خداحافظ دوستان عزیزم»

ابراهیم منصفی

شاعر، ترانه سرا و موسیقی دان مشهور بندرعباسی در تاریخ 1 تیرماه 1376 به عمر خود پایان داد. منصفی را نیمای جنوب می نامیدند. او اشعار و ترانه های بسیار مشهوری دارد اما در 52 سالگی و بر اثر مشکلات شخصی به حیات خود پایان داد و خودکشی کرد.

دو سیاستمدار مشهور؛ داور و تنکابنی

محمد ولی خان تنکابنی ملقب به سپهدار اعظم یکی از پدران و رهبران نهضت مشروطه به حساب می آید.

او که سه دوره نخست وزیر ایران بود، یکی از فرماندهان سپاهیان مشروطه ‌خواه بود که فرماندهی مجاهدین مازندران و گیلان و قزوین را در فتح تهران و احیای مشروطیت بر عهده داشت. تنکابنی در دوران مشروطه یکی از مهم ترین رجال سیاسی کشور بود اما بعد از روی کار آمدن پهلوی، روزگار مکنتش به پایان رسید. رضا خان اموال او را ضبط و تصرف کرد و بالاجبار از سیاست هم کناره گرفت.

ولی خان که از وضعیت مالی و اقدامات دولت به تنگ آمده بود، پس از نوشتن وصیت نامه در  شهریور 1305 خورشیدی در خانه خود در زرگنده تهران با شلیک تپانچه به شقیقه خود به زندگی پرتلاطم خود پایان داد.

علی اکبر داور از دیگر رجال سیاسی است که خودکشی کرد. وی که از رجال سیاسی مشهور اواخر قاجار و اوایل پهلوی بود، بنیانگذار دادگستری نوین ایران به حساب می آید. ایجاد نظام قضائی و تشکیلات دادگستری نوین در ایران، تأسیس اداره ثبت احوال، تدوین قانون مدنی، قانون ثبت اسناد و املاک، قانون تجارت و تأسیس بیمه ایران از مهم‌ترین دستاوردهای او بود. با این حال، داور نیز مانند سایر رجال سیاسی آرام آرام از چشم حکومت رضا شاه افتاد. او در سال 1315 توسط رضا شاه تهدید به حبس و مرگ شد.

او که از زندانی شدن و خفت در زندان های سرپاس مختاری می هراسید، ترجیح داد خودکشی کرده و به زندگی خود پایان دهد. در همین رابطه، برخی معتقدند او خودکشی نکرده و به دست ماموران رضا شاه کشته شده است.

شیده لالمی

شیده لالمی، روزنامه نگار جوان ایرانی متولد 1360 مدتی دبیر ایرنا 24 و دبیر سرویس اجتماعی روزنامه همشهری بود .

گزارش‌های لالمی در حوزه‌ی اجتماعی و مسائل مربوط به محیط‌های شهری و زنان بازتاب بسیاری در رسانه‌ ها داشت. او را به عنوان خالق واژه‌ی گورخواب می‌شناسند زیرا گزارش او مربوط به افراد بی‌خانمان و گورخوابی در تهران بسیار دیده شد. دی 99 خبر مرگ شیده لالمی در رسانه‌ها منتشر شد و علت مرگ او در برخی رسانه‌ ها گاز گرفتگی و در برخی دیگر خودکشی اعلام شد.

بازیگر و مجری؛ زهره فکور صبور و آزاده نامداری

زهره فکور صبور که از بازیگران مشهور ایرانی بود و بیش از سه دهه سابقه فعالیت داشت، در 10 اسفند 1400 بر اثر خودکشی در سن 44 سالگی از دنیا رفت. منابع رسمی علت مرگ او را اعلام نکردند. به نوشته خبرگزاری تسنیم، وی پس از مصرف تعدادی قرص جان باخته ‌است. منابع دیگری نیز گفتند که او در زندگی‌ اش مشکل داشته و به دلیل خوردن بیش از حد قرص اعصاب اوردوز کرده‌است.

آزادی نامداری از دیگر افرادی بود که مرگ خود خواسته اش باعث تعجب و حیرت ایرانیان شد. مجری مشهوری که چند سال بود توسط صدا و سیما کنار گذاشته شده بود، در تاریخ 6 فروردین 1400 بر اثر خوردن قرص از دنیا رفت. در منزل نامداری دست‌نوشته‌های خطاب به دخترش به‌شکل وصیت و خداحافظی و داروهایی که استفاده می‌کرده یافت شده‌اند. او در این دست‌نوشته‌ها عنوان کرد که از وضعیت زندگیش راضی نیست و در مورد اموالش تعیین تکلیف کرد.

سایر افرادی که خودکشی کرده اند

نمی توان در مورد خودکشی افراد نتیجه قطعی گرفت چرا که بسیاری از خانواده ها دوست ندارند این موضوع را که یکی از نزدیکانشان خودکشی کرده است، علنی کنند.

با این حال، می توان به چند نام دیگر نیز اشاره کرد که تقریبا خودکشی آنها تایید شده است. اسلام کاظمیه (فعال سیاسی ایرانی)، منصور خاکسار (نویسنده و روشنفکر)، هادی پاکزاد (خواننده و موسیقی دان)، حسن هنرمندی (ادیب) و … از جمله مشهورترین ایرانیانی هستند که با خودکشی به عمر خود پایان دادند.